Zelfs na het maandelijks consequent opruimen van alle zwerfafval, blijven de bermen bezaaid met drankblikjes, brik, flacons en restafval. Deze conclusie volgt uit het unieke proefproject dat het gemeentebestuur dit voorjaar organiseerde in samenspraak met OVAM en IOK Afvalbeheer. In totaal haalden de vrijwilligers maar liefst 24.585 drankblikjes uit de bermen.
Ondanks alle inspanningen die in het verleden al werden genomen ter voorkoming van zwerfvuil, blijft dit fenomeen in elke gemeente een hardnekkig probleem. Het gaat hierbij niet over doelbewust sluikstorten, wel over het achteloos weggooien van blikjes, papiertjes en ander klein afval. Sommige stemmen pleiten voor het invoeren van statiegeld op drankverpakkingen, anderen verkiezen strengere boetes, communicatiecampagnes of nog meer opruimacties door de overheid.
Opzet van het onderzoek
Vreemd genoeg bestaan er in Vlaanderen geen cijfers over het effect van regelmatige opruimacties. Dit maakt het proefproject in Mol uniek. 23 vrijwilligers en vijftien verenigingen kregen de opdracht om tussen april en oktober 2014 één keer per maand op te ruimen. In totaal ging het om 267,91 kilometer. Het gemeentebestuur verzamelde al het selectief opgeruimde afval om het te wegen en te tellen.
Negen keer de Eifeltoren
Wat drankverpakkingen betreft haalden de vrijwilligers 24.585 drankblikjes, 10.681 plastic flessen en 2.062 drankkartons uit de bermen. Ter vergelijking: deze hoeveelheid blikjes staat gelijk met tien volle paletten. Opgestapeld betekent dit negen keer de hoogte van de Eifeltoren. Naast deze drankverpakkingen verzamelden de vrijwilligers 3,49 ton restafval in.
Geen verbetering
De verzamelde hoeveelheden bleven tijdens de onderzoeksperiode constant, met pieken in juli en augustus. Dat het enkel de schoolgaande jeugd drankverpakkingen weggooit, mag dus zeker niet gezegd worden. De vrijwilligers gingen maandelijks op pad om alles proper te maken, toch leidde dit niet tot minder zwerfvuil in de bermen. Intensief opruimen en mooie bermen weerhouden mensen er blijkbaar niet van om toch opnieuw hun zwerfafval weg te gooien.
Hoe nu verder?
Dit unieke onderzoek biedt OVAM waardevolle informatie over het toekomstige Vlaamse beleid voor de voorkoming van zwerfafval. Moet de overheid inzetten op intensiever opruimen of de burger voor zijn verantwoordelijkheid plaatsen? Biedt statiegeld hiervoor de oplossing?
